نقش دستگاه های دولتی عصر قاجاریه در صنعت و تجارت فرش ایران
6. نتیجه
پس از آرامش نسبی در اواسط عصر قاجاریه، با توجه به شرایط مساعد بازار جهانی کالا،
توسعۀ تجارت بین المللی کالاهای ایران مورد توجه دولت قرارگرفت. در این دوران تجار و
بازرگانان از مهم ترین و معتبرترین اصناف بودند. در همین راستا، مسئولین اجرایی
حکومت قاجاریه با رویکرد مثبت به تجارت فرش، از شرکت های خارجی فرش در ایران
حمایت کردند و پاسخگوی مشکلات آنها بودند.
در عصر قاجاریه از سیاست های دربار ایران و مسئولین دولتی، معرفی فرش ایران به
جهانیان بود. آنها سعی می کردند از موقعیت و امکانات دولتی در این زمینه استفاده
کنند. مطابق با سنت های دیرین ایرانی، پادشاه ایران و مسئولین مملکت با ارسال
هدایایی به همتایان خود به معرفی فرش ایران می پرداختند. این هدایا از طریق سفرای
ایران و گاهی از طریق سفارتخانه های خارجی در تهران ارسال می شد. شیوۀ دیگرِ
معرفی و تبلیغ فرش ایران، استفاده از فرش برای تزئین کاخ های دربار و عمارت های
دولتی بود. این فرش ها موردتوجه سیاحان و سفیران خارجی قرارمی گرفت؛ به طوری که
در بسیاری از سفرنامه هایِ آنها توصیف فرش در عمارت های دولتی ایران دیده می شود.
سیاست دیگر دولت برای معرفی فرش ایران، حمایت از حضور فرش در نمایشگاه های
خارجی بود که اقداماتی در جهت تسهیل آن انجام می داد. تشویق مدیران دولتیِ موفق
در ادارۀ صنعت فرش از دیگر سیاست های حمایتی ایران در زمینۀ فرش بود و گاهی
نشان های دولتی به تجار موفق داخلی و خارجی هم داده می شد.
برای اجرای سیاست های تجاری ایران، کنسولگری ها، گمرک و سایر وزارتخانه های
دولت )وزارت خارجه، وزارت تجارت و فوائد عامه، وزارت مالیه، وزارت داخله و ادارات تجارت قالی در
برخی نقاط ازجمله در ایالت عراق عجم(، سه ضلع مثلثِ اجرای سیاست های دولتی در زمینۀ
صنعت و تجارت فرش بودند. در خارج از کشور، کنسولگری ها و در داخل ایران گمرک و
سایر وزارتخانه ها در اختیار دربار و دولت قرارداشتند. بعضی از کنسول های ایران که
موقعیت مناسبی برای تجارت بین المللی فرش ایران در خارج مشاهده می کردند، به
اطلاع تجار ایرانی می رساندند. گاهی اوقات بعضی از کنسول ها درصورتی که مشکلاتی
فراروی تجارت فرش ایران ملاحظه می کردند، ضمن طرح مشکل به ارائه راهکارهایی
36 / نقش دستگاه های دولتی عصر قاجاریه در صنعت و تجارت فرش ایران
درجهت حل آن می پرداختند. گمرک، به عنوان عامل دیگر اجرای سیاست های دولتی،
گلوگاه اجرای قوانین تجاری محسوب می شد که قانون تعرفه گمرکی و اجازۀ صادرات و
واردت را در اختیار داشت. وزارتخانه ها نیز بازوی اجرایی سیاست های دولت در زمینه های
مختلف تولید و تجارت فرش ازجمله مبارزه با رنگ های جوهری، حمایت از شرکت های
خارجی و... محسوب می شدند که در خدمت دربار و دولت قاجاریه قرارداشتند.
مهم ترین مسئلۀ داخلی فرش ایران در عصر قاجاریه، ورود رنگ های شیمیاییِ
بی کیفیت یا رنگ های جوهری به ایران در اواخر قرن 13 ق/ 19 م بود که عدم آگاهیِ
فعالین این عرصه از ایرات مخرب استفاده از آنها در رنگرزی خامه فرش، به آیار سوئی
در تجارت بین المللی فرش ایران انجامید و به یکی از دغدغه های دولت در زمینۀ صنعت
فرش تبدیل شد. دولت ایران با اجرای قانون ممنوعیت ورود رنگ های جوهری،
ممنوعیت صادرات فرش های رنگ جوهری و در نهایت اخذ حق گمرکی برای صادرات
این فرش ها، تلاش کرد که با این بلای صنعت فرش ایران مبارزه کند؛ اما در این زمینه
به توفیقات متنابه ای دست نیافت و برنامه های دولت تنها بازدارندگی های مقطعی
داشت و آیار سوء استفاده از جوهر تا دهه ها چهرۀ فرش ایران را مخدوش کرد.
برآیند اقدامات دولت ایران در دورۀ قاجاریه که به ضرورت با درخواست گروه های
فعال در تولید و تجارت فرش به حمایت و هدایت دست اندر کاران این صنعت می پرداخت،
از جهت گیری دولت در توسعه تجارت بین المللی فرش ایران نشان دارد. در این دوره
شرایط بازار جهانی به گونه ای بود که رونق معتنابهِ تجارت فرش و در پیِ آن رونق تولید
فرش اتفاق افتاد و دولتمردان قاجار نیز به این مهم واقف بودند و تلاشِ خود را برای
توسعۀ تولید و تجارت فرش در حد امکانات خود به کار گرفتند؛ لیکن تمرکز دولت روی
مسائل تجاری فرش به ویژه تجارت خارجی آن بود و مسائل داخلی این صنعت کمتر
مورد توجه قرارداشت.
برای دیدن عکس اسناد دوره ی قاجار به ادامه مطلب مراجعه کنید
** کلکسیون فرش کوروش **
مجموعه ای نفیس از برترین برندهای صنعت فرش کشور شرایط ویژه فروش
خود را به اطلاع شما عزیزان می رساند
شرایط اقساط ویژه عموم بصورت بلند مدت بدون سود وکارمزد
شرایط اقساط ویژه بازنشسته ها بدون چک ،سود، کارمزد
شرایط اقساط ویژه کارمندان و فرهنگیان به صورت بلندمدت
تنوع در انواع تابلو فرش دستباف و ماشینی
خدمات پس از فروش تا ۶۰ماه
تعویض فرش کهنه با نو
پرو فرش در منزل شما
ارسال به سراسر کشور
قرعه کشی ویژه یک دستگاه خودرو –لوازم خانگی-وهدایای نقدی و غیر نقدی دیگر
تخفیف ویژه ۷٪ تا ۱۰٪ کاربران سایت هنگام خرید به کارشناسان ما اطلاع داده از طریق سایت معرفی شدید
راه های تماس با ما
واتساپ 09022606076
سایت ما
http://kouroshcarpet-co.com/
اینستا
https://www.instagram.com/kouroshcarpet.co/
ادرس
کرج -بلوارچمران-سه راه دانشکده
کلکسیون فرش کوروش
